SAĞLIK KURULLARINCA VERİLECEK SÜRÜCÜ OLUR RAPORLARININ DÜZENLENMESİNE ESAS OLAN SAĞLIK MUAYENESİNDE SÜRÜCÜ ADAYLARINDA ARANILACAK SAĞLIK ŞARTLARI İLE MUAYENELERİNE İLİŞKİN ESASLAR
GÖZ MUAYENESİ
1) Göz muayenesi açısından sürücü belgeleri aşağıda belirtildiği şekilde iki gruba ayrılır:
Birinci grup: A1, A2, B, F, H
İkinci grup: C, D, E, G
2) Görme Derecesi
a) Birinci grup sürücülerde düzeltmeli veya düzeltmesiz olarak bir gözün görmesi 2/10 dan aşağı olmamak şartıyla her iki gözün görme toplamı 12/20 olmalıdır.
ÖRNEK: 1 nci Göz 2 nci Göz
2/10 10/10
3/10 9/10
4/10 8/10
5/10 7/10
6/10 6/10
b) İkinci grup sürücülerde düzeltmeli veya düzeltmesiz olarak bir gözün görmesi 6/10 ’ dan aşağı olmamak şartıyla her iki gözün görme toplamı 16/20 olmalıdır.
3) Görme Düzeltmesi
a) Gözlükle düzeltme kabul edilir. Ancak araç kullanırken sürücü gözlüğünü takmak zorundadır.
b) Kontakt lens ile düzeltme kabul edilir. Ancak araç kullanırken kontakt lensin takılması zorunlu- dur.
4) Görme Alanı
a) Santral skotom olmamalıdır.
b) Her iki gözün periferik görme alanları toplamı 140 derece olmalıdır.
5) Derinlik Duyusu
Normal olmalıdır.
6) Renk Duyusu
Renk duyusu ölçme muayeneleri renkli yün yumaklar veya renkli fener testleri ile yapılır. Bu testlerde renkleri ayırt edemeyenler mutlak renk körü kabul edilir. Renk körlüğü olan kişilere sürücü belgesi verilmez.
7) Görme derecesi ne olursa olsun bir gözü olmayanlara sürücü belgesi verilmez.
8) Görme derecesı ne olursa oIsun gece körlüğü olanlara sürücü belgesi verilmez.
9) Ptozis- Hemiptozis
a) Görme derecesi ne olursa olsun bir veya iki gözünde tam ptozisi olanlara sürücü belgesi verilmez.
b) Ameliyatla düzeltilmiş veya ameliyatsız olarak hemiptozisi olanlarda; üst kapak kenarı primer pozisyonda iken pupillanın üst kenarına kadar iniyor, fakat pupilla alanını engellemiyorsa ve görme dereceleri ikinci maddeye uygun ise sürücü belgesi verilir.
10)Diplopi ve paralitik şaşılığı olanlara görme dereceleri ne olursa olsun sürücü belgesi verilmez.
11) Şaşılığı mevcut olup da binoküler görmesi olan ve görme dereceleri göz muayenesinin 2 nci maddesindeki şartlara uygun olanlara sürücü belgesi verilebilir.
12)Afaki
a) Tek veya iki taraflı afak olanlara ikinci grup sürücü belgesi verilmez.
b)Tek veya iki taraflı afak olanlar ameliyattan 6 ay sonra göz muayenesinin 2/a bölümündeki görme şartlarına sahip iseler birinci grup sürücü belgesi verilir.
c) Psödoafaklar,görme dereceleri göz muayenesinin 2 nci bölümündeki şartlara uygun ise ehliyet alabilirler.
13) Progresif Hastalıklar
Görmeyi zamanla azaltabilecek (katarakt, makula dejenerasyonu, retinopatiler gibi) hastalıklarda görme durumu göz muayenesinin 2 nci bölümündeki şartlara uysa dahi bu sürücülerin muayeneleri yılda 1 kez tekrarlanmalıdır.
İÇ HASTALIKLARI MUAYENESİ
1) DİABETES MELLİTUS
a) Ağır diabetes mellitus vakalarına (diabetik kronik komplikasyonları örneğin; retinopati nefropati, nöropati gibi gelişmiş olanlara) sürücü belgesi verilmez
b) Kontrollü diabetlilere, belirli aralıklarla muayene ve tettik edilmek üzere sürücü belgesi verilebilir
2) GÖĞÜS-KALP ve DAMAR HASTALlKLARI
a) Ağır koroner yetmezliği olanlara sürücü belgesi verilmez.
b) Daha önce miyokard enfarktüsü geçirenlere C, D, E, ve G Sınıfı Sürücü Belgesi verilmez. B Sınıfı Sürücü Belgesi alanların da ticari araç kullanamayacağı belgesine işlenir. Miyokard enfarktüsü geçirenlere diğer sınıf sürücü belgeleri ise, belirli aralıklarla kontrol edilmek şartıyla verilebilir.
c) Kan basıncı maksiması 250 mmHg ve daha yüksek olanlar ile malign hipertansiyonlulara kalp atım sayısı çok düşük (dakikada 40’ın altında), atrioventriküler bloku bulunan ve Hasta Sinüs Sendromu bulunan ve kalıcı "pacemaker" takılmamış olanlara sürücü belgesi verilmez.
3) ORGAN YETMEZLİKLERİ
a)Hayati öneme haiz organlarında dekompanse yetmezliği olanlara sürücü belgesi verilmez.
b) Büyük organ nakli geçirmiş olanlara veya kronik böbrek yetmezliği olup diyaliz tedavisi görenlere, ilgili uzmanının görüşü alınmak suretiyle sürücü belgesi verilir.
4)LABORATUAR TESTLERİ
Sürücü adaylarınca yapılacak laboratuar testleri doktorun takdirine bağlıdır.
KULAK- BURUN -BOĞAZ MUAYENESİ
1) İşitme normal olmalıdır. Normal bir kulak, fısıltıyı en az 5 metreden duyar. Bir kulak normal işitiyorsa, diğer kulak fısıltıyı en az 2,5 metreden duymalıdır. (Odyometri ile ölçüm yapılması durumunda, normal kulak hava yolu eşiği 20 dB’den iyi işitmek üzere, diğer kulaktaki kayıp en fazla 40 dB olmalıdır.)
2) Bir kulağı normal olup, diğer kulağı işitme cihazından istifade edenler, B ve F Sınıfı Sürücü Belgesi alabilirler. Bu durumda fısıltı en az 1 metreden duyulmalıdır.
3) İşitme cihazı kullananlar, A1, A2, C, D, E, G Sınıfı Sürücü Belgesi alamazlar. İşitme cihazı kullandıkları halde, B Sınıfı Sürücü Belgesi alanların ticari araç kullanamayacakları belgelerine işlenir.
4) Labirent fonksiyonunu bozacak kulak-burun-boğaz hastalığı bulunanlara, sürücü belgesi verilmez. Bu tip hastalıklara yakalanan veya kalıcı tipte işitme kaybı tesbit edilen sürücülerin, sürücü belgesi iptal edilir.
5) B Sınıfı Sürücü Belgesi alıp da ticari araç kullanacaklarda, C, D, E, G Sınıfı Sürücü Belgesi alacak olanlarda işitrne tam olmalı, ileri derecede ses kısıklığı, solunum bozukluğu ve ileri derecede konuşma bozukluğu olmamalıdır.
6) Hiçbir sınıf sürücüde habis ur bulunmamalıdır.
7) E Sınıfı Sürücü Belgesi alacak olanlar ile B Sınıfı Sürücü Belgesi alacaklardan ticari taşıt kullanacak olanlarda, doğuştan veya sonradan meydana gelen ileri derecede şekil bozukluğu ve harabiyet olmamalıdır. B Sınıfı Sürücü Belgesi alıp da bu durumda olanların ticari araç kullanamayacak- ları belgelerine işlenir.
8) Rudimental auricula ve dış kulak yolu atrezisi olmamalı, eğer 2 ve tek taraflı rudimental auricula ve dış kulak yolu atrezisi bulunanlarda iletim tip işitme kaybı varsa, ikinci madde ile değerlendirilir.
9) Bedenen ve ruhen sağlam, görme derecesi sürücü belgesi almaya elverişli olan sağır ve dilsizlere sadece otomobil kullanmak üzere H Sınıfı Sürücü Belgesi verilebilir. Bunların kullanacağı araçlara, sağır ve dilsiz olduklarını belirleyen özel işaretler konulması ve yeterince dikiz aynaları ile araçların donatılması gereklidir.
10) Hastalık tesbit edilenlerin durumu hastalık iyileşinceye kadar ertelenir. Osteitik ve Kolesteatonlu akıntısı olanlarda durum tedaviden sonra değerlendirilir.
HARİCİYE MUAYENESİ
1 ) Eklem Hareketleri
a) Vertebra (boyun ve bel) hareketleri:Kişinin baş ve boynunu arkaya döndürmesini ve bakmasını % 50’den fazla engelleyen boyun vertebra ve boyun bölgesi hastalıklarında sürücü belgesi verilmez. Lumbal vertebra eğilme ve dönme hareketlerini % 75’den fazla engelleyen durumlarda da sürücü belgesi verilmez.
b) Diğer eklem hareketleri: Her iki omuz, dirsek, kalça ve diz artrodezinde veya fonksiyonel olmayan ankilozlarında sürücü belgesi verilmez. Ancak simetrik büyük eklemlerin ve aynı taraf diz, kalça, omuz, dirsek eklemlerinin fonksiyonel ankiloz ve artrodezlerinde ortopedi uzmanının kanaatı ile H Sınıfı Sürücü Belgesi verilebilir.
c) El eklemleri: Her iki elin baş ve işaret parmaklarının hareketlerinin % 75’ten fazla kaybında Ortopedi uzmanı kanaatı ile F ve H Sınıfı Sürücü Belgesi verilebilir. Bundan daha az hareket sınırlılığı yapan el parmaklarında fonksiyonel durumdaki ankiloz ve artrodezlerde ortopedi uzmanı kanaatı ile A1, A2, B, F ve H Sınıfı Sürücü Belgesi verilebilir.
Bir eldeki baş ve işaret parmağı dışındaki iki parmaktaki ankilozlarda C, D, E, G sınıfı dışında sürücü belgesi verilebilir.
2) Ekstremite noksanlığı
a) Bir elin başparmak veya başparmak dışında iki parmak noksanlığı veya noksan sayılacak şekilde fonksiyon kaybı olanlarda, Ortopedi uzmanının kanaatı uyarınca A, B ve H sınıfı, her iki el başparmak noksanlığı veya ileri derecede fonksiyon kaybı olanlara F Sınıfı Sürücü Belgesi verilir.
b) Üst ekstremitenin dışında ekstremite noksanlığı (doğuştan veya sonradan) halinde Ortopedi uzmanının kanaati uyarınca H Sınıfı Sürücü Belgesi verilir. Ancak, üst ekstremitenın tek taraflı noksanlığında da Ortopedi uzmanının kanaatiyle, H Sınıfı Sürücü Belgesi verilebilir.
c) Alt ekstremite diz altı amputasyonlarında protezle fonksiyon kazananlara B, F, G sınıfı, protezle fonksiyon uyumu iyi olmadığı, Ortopedi veya Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanı tarafından özel tertibatlı araç kullanabilecek durumda olduğu bildirilenlere, H Sınıfı Sürücü Belgesi verilir.
Bunun dışındaki alt ekstremite noksanlık veya amputasyonlarında, Ortopedi uzmanı kanaatı uyarınca H Sınıfı Sürücü Belgesi verlir.
3) Kas, Tendon ve Bağ Lezyonları
Kas, tendon ve bağ lezyonları kalça, diz, omuz, diz ve ayak bileği eklemlerini veya bu eklemleri oluşturan kemik hareketlerini % 50’den az bozduğu Ortopedi veya Nöroloji uzmanınca belirlenenlere F ve H Sınıfı Sürücü Belgesi, daha fazla bozukluklarda H Sınıfı Sürücü Belgesi verilir.
a) Bu maddelere uymayan durumlar için, Ortopedi veya Nöroloji uzmanının vereceği rapora göre işlem yapılır.
b) Her özürlü için kullanılacak özel tertibatlı araç, Ortopedi ile Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanının bulunduğu heyetçe tanımlanır.
RUH ve SİNİR HASTALIKLARI MUAYENESİ
A) Sinir Hastalıkları
1) Santral Sinir Sistemi Hastalıkları
Santral Sinir Sistemi ile ilgili geçirilmiş hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan uzuvların parezi ve paralizileri (kontrol, koordinasyon ve denge açısından), araç kullanmasını ve trafik güvenliğini engelleyecek şekilde ileri derecede bozuk olanlara, sürücü belgesi verilmez Hafif derecede bozukluğu mevcut olanlara, Nöroloji uzmanının kanaatine göre sürücü belgesiverilebilir.
2) Periferik Sinir Sistemi Hastalıkları
Periferik Sinir Sisteminin etkilenmesi sonucu ortaya çıkan uzuvlarda parezi ve paraliziler araç kullanmayı ve trafik güvenliğini engelleyecek şekilde ileri derecede ise sürücü belgesi verilmez. Hafif derecede güçsüzlüğü varsa, Nöroloji uzmanının kanaatine göre sürücü belgesi verilebilir.
İki ayağı felçli (parapleji), diğer vücut fonksiyonları normal olan şahıslara H Sınıfı Sürücü Belgesi verilebilir.
3) Epilepsi tesbitinde sürücü belgesi verilmez. Şüpheli durumlarda klinik gözlem ve EEG tetkiki dikkate alınır.
B) Kas Hastalıkları
Myopati ve progresif muskuler distrofisi olan şahıslara sürücü belgesi verilmez. Nöroloji uzmanının kanaatine göre hafif vakalara yılda 1 kez muayene olmak kaydıyla A1, A2, B, F ve H Sınıfı Sürücü Belgesi verilebilir.
C) Ruh Hastalıkları
1) Mental Retardasyon tanısı olanlara sürücü belgesi verilmez.
2) Her türlü demansı (bunaması) olanlara sürücü belgesi verilmez.
3) Halen akut yada kronik her türlü psikotik bozukluğu olanlara sürücü belgesi verilmez
4) Halen aktif olarak bağımlılık düzeyinde alkol kullananlarla uyuşturucu madde kullananlara sürücü belgesi verilmez.
5) Ağır derecede davranış bozuklukları ya da dürtü kontrol bozukluğu olan her türlü nevrotik yada kişilik bozukluğu olanlara sürücü belgesi verilmez
KONTROL MUAYENESİ
Bu Cetvelin sağlık muayenesinde sürücü adaylarında aranılacak sağlık şartları ile ilgili hükümlerinde belirtilen sürelerde kontrol muayenesinin yanısıra, ilgili uzman sürücü adayının sağlık durumunu dikkate alarak sıklığı 2 ila 10 yıl arasında olma ve aşağıda belirtilen yaşa özel genel kontrol muayenesinden uzun olmamak üzere ek kontrol muayenesi yükümlülüğü getirebilir. Bu durum, sağlık kurulu raporunda gerekçesi ile birikte belirtilir.
Sürücü adayının sağlık durumundan kaynaklanan ve yukarıda belirtilen kontrol muayenelerinin yanısıra, sağlık durumu kontrol muayenesi gerektirmeyen sürücülerin;
a) Sürücü belgesi alınan yaştan 50 yaşa kadar 10 yılda bir,
b) 50 yaştan 65 yaşa kadar 5 yılda bir,
c) 65 yaştan sonra her 3 yılda bir,
genel kontrol rnuayenesi yaptırmaları gerekir.
Kontrol muayenesinde sürücü belgesi almaya engel bir hastalık veya durum tesbit edildiğinde sürücü belgesi iptal edilir.
Kaynak: Sağlık Bakanlığı
