Sürücü belgesi alma zorunluluğu; Motorlu araçların sürücü belgesi sahibi olmayan kişiler tarafından karayolunda sürülmesine izin verilmesi yasaktır.
Araçlar, bu konuda sınıfları belirtilen sürücü belgelerine sahip sürücüler ile çok taraflı anlaşmalara göre sürücü belgesi bulunan veya geçerli uluslararası sürücü belgesi olan kişilerce sürülebilir.
Sürücü adaylarında aranacak şartlar:
Sürücü belgesi alacaklarda aşağıdaki şartlar aranır;
A) Yaş şartı:
1- A1, A2, F ve H sınıfı sürücü belgesi alacakların 17,
2- B ve G sınıfı sürücü belgesi alacak olanların 18,
3. C, D ve E sınıfı sürücü belgesi alacak olanların 22 (Üniversitelerin sürücü eğitimi veren yüksek okullarından mezun olanlarda bu şart aranmaz.), yaşını bitirmiş olmaları,
B) Öğrenim Şartları;
F,G ve H sınıfı sürücü belgesi alacakların ilkokulu,
A1, A2, B, C, D ve E sınıfı sürücülerin ortaokulu veya 8 yıllık temel eğitimi bitirmiş olmaları,(04/07/2006 tarihli resmi gazatede yayınlanan kanunla yayınlandığı tarihten itibaren 5 yıl süre ile ilkokul mezunları ehliyet alabilmektedirler)
C) Sağlık Şartları;
Sürücü belgesi alacakların, resmi ve özel sağlık kuruluşlarında İç Hastalıkları, Ortopedi, Göz, Kulak-Burun-Boğaz ve Psikiyatri uzmanları bulunan Sağlık Kurulunca, yönetmelikte belirtilen esaslara göre "Sürücü Olur" raporu almaları gerekir. Ortopedist bulunmadığı takdirde Genel Cerrahtan, Psikiyatri uzmanı bulunmadığı durumlarda Nörölog veya Psikologtan görüş alınarak Sağlık Kurulu kararını verir. Sağlık Kurulu raporuna bir defaya mahsus olmak üzere itiraz halinde Sağlık Bakanlığı nihai karar için sürücü adayını bir başka Devlet Hastanesi Sağlık Kurulu’na sevkeder. Ancak, verilen sağlık raporlarının eksik veya gerçeğe uygun olmamasının tesbiti halinde, sorumlular hakkında Türk Ceza Kanununa göre işlem yapılmakla birlikte, bu tabiplerin daha sonra verecekleri raporlar da geçersiz sayılır.
D) Eğitim ve sınav şartı;
Sürücü kursuna katılmış ve yapılan sınavları da başararak sertifika almış olmaları
E) Hükümlü olmama şartları;
Türk Ceza Kanunu’nun 403 ve 404 üncü maddeleri ile 572/2-3 maddelerinden ikiden fazla ve 1918 Sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun’un 28 ve 29 uncu maddeleri, 6136 Sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar Hakkında Kanunun 12 inci Maddesinin 3 üncü ve takip eden fıkralarındaki suçlardan hüküm giymemiş olmaları,
Önceden verilmiş aynı sınıf ve başka sürücü belgesinin bulunmaması, sürücü belgelerinin süresiz alınmamış olması veya geçici olarak geri alınmış ise sürenin dolmuş bulunması
Zorunludur.
DIŞ ÜLKELERDEN ALINMIŞ OLAN SÜRÜCÜ BELGELERİNİN,
TÜRK SÜRÜCÜ BELGESİ İLE DEĞİŞTİRİLMESİ
Türk ve yabancı kişilerin dış ülkelerden aldıkları sürücü belgeleri ile ülkemizde araç kullanmalarına ve bunların değiştirilmesine ilişkin esaslar aşağıda gösterilmiştir.
a)Türk vatandaşları ile ilgili kanunlar ile ikili ve taraflı anlaşma hükümleri saklı kalmak üzere yabancı kişiler, dış ülkelerden alınmış, cinsi için geçerli sürücü belgeleri ile ülkemizde
yabancı ve Türk plakalı araçları sürebilir.
Ancak;
Turistler ve geçici bir süre için gelenler dışında herhangi bir iş, hizmet veya eğitim amacıyla ülkemizde bulunan yabancıların ise Konsolosluk veya noter tarafından tercüme edilmiş tasdikli sürücü belgesi örneklerini sürücü belgesi ile birlikte yanlarında bulundurmaları mecburidir.
b) Yurda dönüşlerinde Türk vatandaşlarının,
İlgili Kanunlar ile ikili ve çok taraflı anlaşma hükümleri saklı kalmak üzere de istekleri halinde yabancıların, dış ülkelerden aldıkları
sürücü belgeleri, eğitim ve sınav şartı aranmadan karşılığı veya dengi olan sürücü belgeleri ile değiştirilir.
Ancak, Türk vatandaşları yurda dönüşlerinde bir yıl içinde sürücü belgelerini değiştirmedikleri takdirde, değiştirinceye kadar araç kullanamazlar.
Bu belgeler değiştirilirken;
1- Eğitim ve sınav şartı hariç, sürücü belgesi alacaklar için aranan yaş, öğrenim, sağlık ve Karayolları Trafik Kanununda belirtilen, Türk Ceza
Kanunundaki belli suçlardan hükümlü olmama şartları aynen aranır.
İkili veya çok taraflı anlaşma hükümleri ile uygulamalar saklı kalmak üzere yabancılardan diplomatik muafiyeti olanlar için hiçbir şart aranmadan beyanları ile yetinilir. Diğer yabancılar için belgeleri değiştirmekle birlikte gerektiğinde Dışişleri Bakanlığı aracılığı ile inceleme ve araştırma yapabilirler.
2- Müracaat sırasında gereken işlemler aynen yapılmakla birlikte;
a) Dış ülkelerden alınan sürücü belgesinin aslı ve noterden veya Dış Temsilciliklerimizden alınmış tasdikli tercümesi istenir. Yetkili memurca müracaat formuna kayıt konarak karşılaştırma yapıldıktan sonra aslı ilgiliye geri verilir.
b) Geçici olarak alınmış olan yabancı ülke sürücü belgeleri ile Uluslararası sürücü belgeleri değiştirilmez.
c) Üzerinde kazıntı, silinti olanlar, açıkça şüphe doğuran iz ve belirtiler bulunanlar ile değiştirilmelerine esas olacak bilgi derlenmemiş
olanlardan tereddüt edilenler için aslı ve tercümesi ile Emniyet Genel Müdürlüğünün görüşlerine başvurulur.
3- Belgesini değiştirenler bir üst sınıf belge almak isterse değiştirme işlemi yapılmadan uygulamalı sınavlara alınırlar.
Ancak bunlardan; C,D ve E sınıfı belge almak isteyenlerden 22 yaşını bitirmiş olma şartı aranır.
SÜRÜCÜ BELGESİ SINIFLARI
"A1" Sınıfı Sürücü Belgesi : Motorlu bisiklet kullanacaklara,
"A2" Sınıfı Sürücü Belgesi : Motorsiklet kullanacaklara,
"B" Sınıfı Sürücü Belgesi : Otomobil, Minibüs veya kamyonet kullanacaklara,
"C" Sınıfı Sürücü Belgesi : Kamyon kullanacaklara,
"D" Sınıfı Sürücü Belgesi : Çekici kullanacaklara,
"E" Sınıfı Sürücü Belgesi : Otobüs kullanacaklara,
"F" Sınıfı Sürücü Belgesi : Lastik Tekerlekli Traktör kullanacaklara,
"G" Sınıfı Sürücü Belgesi : İş Makinası türünden motorlu araç kullanacaklara,
"H" Sınıfı Sürücü Belgesi : Özel tertibatlı olarak, imal, tadil veya teçhiz edilmiş motorsiklet veya otomobil türünden araçları kullanacak hasta ve sakatlara,
"K" Sınıfı Sürücü Aday Belgesi : İki veya çok taraflı anlaşmalar uyarınca sınıflarına göre araç kullananlara belli süre ile verilen belgedir.
SÜRÜCÜ BELGELERİNE AİT ESASLAR
Araç kullanma yetkisi:
1. A1, F,G ve H sürücü belgeleri ile yalnız kendi sınıflarındaki araçlar
2. A2 sınıfı sürücü belgesi ile A1,
3. B sınıfı sürücü belgesi ile F,
4. C sınıfı sürücü belgesi B ve F
5. D sınıfı sürücü belgesi ile B,C ve F,
6. E sınıfı sürücü belgesi ile B,C ve F,
Sınıfı sürücü belgesi ile kullanılan araçlar da sürülebilir.